EP تسمه نقاله چیست؟ | ساختار، انواع و کاربرد در صنایع مختلف
ep تسمه نقاله مخفف دو واژه ی انگلیسی Polyester (پلی استر) و Polyamide (پلی آمید یا نایلون) است که به جنس تار و پود منجیدهای داخلی یک تسمه نقاله اشاره دارد. نقش اصلی منجیدها افزایش استحکام، انعطاف پذیری و دوام تسمه نقاله است. در واقع، تارهای پلی استری مقاومت کششی بالایی دارند و پودهای پلی آمیدی خاصیت کشسانی مطلوبی فراهم میکنند؛ ترکیبی که باعث عملکرد پایدار EP Belt در شرایط کاری سنگین میشود.
EP در تسمه نقاله چیست؟
همانطور که در ابتدا گفته شد، عبارت EP در تسمه نقاله، مخفف دو واژه ی انگلیسی Polyester (E) و Polyamide یا Nylon (P) است. این دو ماده، الیاف تقویت کننده ای هستند که در لایه های داخلی تسمه به کار میروند که نتیجه آن، استحکام کششی بالا، انعطاف پذیری مناسب و مقاومت در برابر سایش و ضربه است.
به زبان ساده تر، وقتی روی مشخصات یک تسمه نقاله نوشته شده است EP 200/3 یا EP 500/4، منظور تسمه ای است که:
- الیاف پلیاستر در راستای طولی (برای استحکام کششی)
- و الیاف نایلون در راستای عرضی (برای مقاومت در برابر ضربه و انعطاف پذیری) دارد.
ساختار و ترکیبات ep تسمه نقاله
ep در تسمه نقاله از چندین لایه تشکیل شده که هرکدام وظیفه ای خاص دارند. این ساختار چندلایه، باعث افزایش دوام و عملکرد تسمه در شرایط کاری مختلف میشود و هرکدام وظیفه ی خاصی دارند :
1. لایه منجید (Fabric Carcass)
این بخش اصلی ترین قسمت تسمه است و از ترکیب چند لایه پارچه EP ساخته میشود. هرچه تعداد لایه ها بیشتر باشد، مقاومت کششی و عمر مفید تسمه افزایش مییابد (مثلاً EP200/3 یعنی ۳ لایه با مقاومت کششی 200 N/mm).
2. لایه لاستیکی بالا (Top Cover)
این لایه مستقیماً با مواد در تماس است و باید در برابر سایش، حرارت، روغن یا اسید مقاومت بالایی داشته باشد. نوع لاستیک بسته به نوع کاربرد (معمولی، ضد حرارت، ضد روغن، مقاوم در برابر اسید و غیره) انتخاب میشود.
3. لایه لاستیکی پایین (Bottom Cover)
لایه زیرین تسمه معمولاً ضخامت کمتری دارد و نقش محافظ در برابر سایش روی رولیک ها و پولی ها را برعهده دارد.
4. لایه چسبی بین بافتها (Skim Coat)
این لایه باعث چسبندگی محکم بین لایه های پارچه ای و لاستیکی میشود و در افزایش انعطاف پذیری تسمه مؤثر است.
انواع تسمه نقاله های EP دار
تسمه های EP (EP Conveyor Belts) بر اساس ساختار داخلی منجیدها و ویژگی های مکانیکی و عملکردی به چند دسته اصلی تقسیم میشوند:
1. بر اساس تعداد لایهها (پلیاستر و نایلون)
- تکلایه (EP 1): دارای یک لایه منجید داخلی که معمولاً برای انتقال بارهای سبک و کاربردهای کوتاه استفاده میشود.
- دو لایه (EP 2): پرکاربردترین نوع، مناسب برای انتقال مواد با وزن متوسط و طول مسیر متوسط.
- تسمه EP چندلایه (Multi-ply): ترکیبی از چند لایه پلیاستر و نایلون، برای کاربردهای سنگین و انتقال بارهای زیاد استفاده میشود.
- چهار لایه (EP 4): برای انتقال بارهای سنگین و طولانی، مقاومت کششی بالاتر و استحکام بیشتر دارد.
- شش لایه و بالاتر (EP 6, EP 8 …): برای شرایط صنعتی با بار بسیار سنگین و طول مسیر طولانی، جایی که مقاومت کششی و دوام تسمه اهمیت دارد.
- تسمه EP با روکش ویژه: ممکن است سطح رویی آن پوشش هایی از Pu، تسمه نقاله pvc یا لاستیک داشته باشد تا مقاومت در برابر سایش، روغن یا دما افزایش یابد.
2. بر اساس نوع لاستیک رویه:
- لاستیک نقاله EP مقاوم در برابر سایش (Anti-abrasion) یا (Wear Resistant): برای حمل مواد ساینده مثل سنگ، ماسه و مواد معدنی.
- تسمه نقاله EP مقاوم در برابر حرارت (Heat resistant): برای محیطهای با دمای بالا.
- تسمه مقاوم در برابر روغن و چزبی (Oil resistant): برای صنایع غذایی و روغنکاری یا مواد شیمیایی.
- تسمه نقاله EP مقاوم در برابر اسید (Acid & Alkali resistant)
- لاستیک ضد الکتریسیته ساکن (Antistatic): در صنایع الکترونیک و محیطهایی که تجمع بار الکتریکی خطرناک است.
کاربرد تسمه نقاله EP در صنایع مختلف
به دلیل ساختار مستحکم و ویژگیهای فنی عالی، تسمههای EP در صنایع سنگین و نیمهسنگین کاربرد فراوان دارند، از جمله:
- صنایع معدنی: انتقال سنگ، خاک، زغالسنگ، شن و ماسه
- کارخانههای سیمان و بتن: جابهجایی مواد اولیه
- صنایع فولاد و ذوب: انتقال سنگآهن و قراضه فلز
- صنایع کشاورزی و غذایی: حمل دانه، آرد، غلات و محصولات فله
- صنایع شیمیایی و پتروشیمی: انتقال مواد پودری و دانهای
- بندرها و اسکلهها: حمل بارهای فله خشک
کاربرد های خاص
- تسمه نقاله حمل مواد فله (Bulk Material Handling): ضخیمتر و مقاومتر برای بارگیری و انتقال مواد معدنی یا مصالح ساختمانی.
- تسمه نقاله سبک و صنعتی (Light Duty Industrial): برای کارخانهها و خطوط تولید که وزن مواد کمتر است.
- تسمه نقاله با سطح آجدار-عاجدار (Chevron / Cleated Belt): برای انتقال مواد روی شیب یا جلوگیری از لغزش مواد روی تسمه.
- تسمه صاف (Plain Surface): مناسب حمل مواد خشک و بستهبندی شده
- تسمه مقاوم در برابر حرارت و روغن: دارای رویه مخصوص برای شرایط ویژه.
جدول کاربردهای رایج گریدهای مختلف EP تسمه نقاله
در زیر یک جدول کاربردهای رایج گریدهای مختلف تسمه نقاله EP بر اساس مقاومت کششی و صنایع معمول ارائه شده است:
توجه داشته باشید، جدول بالا برای راهنمایی اولیه است و برای انتخاب دقیق، عواملی مثل وزن مواد، دما، نوع مواد (خشک یا مرطوب)، سایش و طول مسیر باید در نظر گرفته شود.
ویژگی ها و مزایای تسمه نقاله EP
ویژگیهای برجسته تسمه EP باعث شده که این نوع تسمه در بسیاری از صنایع جایگزین مدلهای قدیمیتر شود:
- مقاومت بالا در برابر کشش و پارگی : الیاف پلیاستر به کار رفته در لایه ی طولی تسمه، خاصیت کشسانی کمی دارند و همین باعث میشود تسمه در برابر بارهای سنگین تغییر طول ندهد.
- انعطاف پذیری و جذب ضربه : نایلون موجود در جهت عرضی تسمه باعث جذب انرژی ضربه و کاهش فشار روی درام ها میشود.
- دوام بالا در شرایط کاری سخت : پوشش لاستیکی مقاوم در برابر حرارت، رطوبت و سایش، عمر مفید تسمه را افزایش میدهد.
- هزینه نگهداری پایین : با توجه به مقاومت بالا و دوام طولانی، هزینه های تعمیر و تعویض تسمه EP بسیار کمتر از سایر مدل ها است.
نکات مهم در انتخاب تسمه نقاله EP مناسب
در زمان انتخاب و خرید تسمه EP باید فاکتورهای زیر را در نظر گرفت:
- نوع مواد قابل انتقال : مواد تیز، داغ، روغنی یا اسیدی نیاز به پوشش های خاص دارند.
- طول مسیر و زاویه شیب نوار نقاله : افزایش زاویه یا فاصله انتقال، به تسمه با مقاومت کششی بالاتر نیاز دارد.
- دمای محیط و دمای مواد انتقالی : در محیط های گرم، مرطوب یا دارای گرد و غبار باید از تسمه های مقاوم به حرارت و رطوبت استفاده کرد.
- ظرفیت بار و سرعت انتقال : هرچه بار سنگین تر یا سرعت بیشتر باشد، لایه های بیشتری توصیه میشود.
- نوع درام ها و پولی ها
- نوع اتصال تسمه (چسبی یا مکانیکی)
یک انتخاب صحیح، باعث افزایش عمر تسمه و عملکرد بهینه سیستم انتقال مواد میشود.
جدول مشخصات گریدهای EP تسمه نقاله
در جدول زیر، مشخصات گریدهای مختلف تسمه نقاله EP بر اساس مقاومت کششی، تعداد لایه ها (ply) و معادل آنها در واحد PIW (پوند بر اینچ عرض) آورده شده است:
این جدول به شما کمک میکند تا با توجه به نیازهای خاص خود، گرید مناسب را انتخاب کنید.
توضیحات تکمیلی
- واحد PIW: مخفف “Pounds per Inch Width” است که در کشورهای آمریکایی برای بیان مقاومت کششی تسمهها استفاده میشود.
- تعداد لایهها (ply): تعداد لایههای پارچهای درون تسمه را نشان میدهد که بر مقاومت و انعطافپذیری آن تأثیر میگذارد.
- مقاومت کششی (N/mm): حداکثر نیرویی که تسمه میتواند بدون آسیب دیدن تحمل کند.
قیمت تسمه نقاله EP و عوامل مؤثر بر آن
قیمت تسمه نقاله EP بسته به چند عامل تعیین میشود:
عوامل اصلی:
- تعداد لایهها (پلیها): هرچه تعداد لایهها بیشتر باشد، قیمت بالاتر میرود.
- عرض تسمه: تسمههای عریضتر قیمت بیشتری دارند.
- نوع لاستیک پوششی: لاستیک ضد حرارت یا ضد روغن از نوع معمولی گرانتر است.
- برند و کشور سازنده: برندهای اروپایی و ژاپنی معمولاً گرانتر از نمونههای چینی هستند.
- طول سفارش و ضخامت: تسمههای ضخیمتر و بلندتر هزینه بیشتری دارند.
جمع بندی
ep تسمه نقاله به دلیل ترکیب الیاف پلیاستر و نایلون در ساختار داخلی خود، ترکیبی از مقاومت کششی بالا، انعطافپذیری مطلوب و دوام طولانی ارائه میدهد. ساختار چندلایه و پوششهای لاستیکی متنوع، این تسمه را برای انتقال مواد سبک تا بسیار سنگین در صنایع مختلف، از معدن تا صنایع غذایی، مناسب میکند.
با توجه به نوع مواد، شرایط محیطی و ظرفیت بار، انتخاب گرید مناسب تسمه EP باعث افزایش طول عمر، کاهش هزینه نگهداری و عملکرد بهینه سیستم نقاله خواهد شد. در نهایت، EP Belt به دلیل ویژگیهای فنی و تنوع کاربردی، جایگزین مطمئنی برای بسیاری از تسمههای قدیمیتر محسوب میشود.
سوالات متداول درباره تسمه نقاله EP
۱. EP در تسمه نقاله به چه معناست؟
EP مخفف دو واژه انگلیسی Polyester (E) و Polyamide یا Nylon (P) است که به جنس تار و پود منجیدهای داخلی تسمه اشاره دارد. تارهای پلیاستر استحکام کششی و پودهای نایلونی انعطافپذیری و جذب ضربه را فراهم میکنند.
۲. تفاوت تسمههای EP با تعداد لایههای مختلف چیست؟
- تکلایه (EP 1): مناسب انتقال بار سبک و مسیر کوتاه.
- دو لایه (EP 2): پرکاربرد، برای مواد با وزن متوسط.
- چندلایه (EP 3 و بالاتر): مناسب بار سنگین و مسیر طولانی.
- چهار لایه و بیشتر: حداکثر مقاومت کششی و دوام برای کاربردهای صنعتی سنگین.
۳. انواع روکش لاستیکی EP چیست؟
- مقاوم در برابر سایش (Anti-abrasion)
- مقاوم در برابر حرارت (Heat resistant)
- مقاوم در برابر روغن (Oil resistant)
- مقاوم در برابر اسید و باز (Acid & Alkali resistant)
- ضد الکتریسیته ساکن (Antistatic)
۴. مهمترین کاربردهای تسمه نقاله EP در صنایع چیست؟
- صنایع معدنی، سیمان و فولاد
- صنایع کشاورزی و غذایی
- صنایع شیمیایی و پتروشیمی
- بندرها و اسکلهها
- خطوط تولید و بستهبندی صنعتی
۵. نکات مهم در انتخاب تسمه EP مناسب چیست؟
- نوع مواد انتقالی
- طول مسیر و زاویه شیب
- دمای محیط و مواد
- ظرفیت بار و سرعت انتقال
- نوع درام و اتصال تسمه
۶. عوامل تعیینکننده قیمت تسمه نقاله EP کدامند؟
- تعداد لایه ها
- عرض و ضخامت تسمه
- نوع لاستیک پوششی
- برند و کشور سازنده
- طول سفارش